Bilge Karasu’nun “Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı” Öyküsünde Benliğin Kuruluşu
T. Oğuz Başokçu

Bilge Karasu’nun Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı öyküsünde benlik sorununa ilişkin bağlantılar, karakterlerin kurulumlarıyla birlikte gözlemlenmektedir. Çalışma içinde bu ilişkilerin belirlenmesinde Nietzsche felsefesinde değinilen insan tipolojileri esas alınmıştır. Nietzsche benlik gelişimi yönünden insanı sürü insanı, özgür insan ve trajik insan olarak üç bölümde değerlendirmektedir. Kişi tercihleri ve yapıp ettikleriyle bu üç basamak arasında yaşam içinde konumlanır. Bilge Karasu metinlerinde yer alan karakterler kurgu içindeki devinimleri ve gelişimleriyle Nietzsche felsefesinde değinilen benlik incelemelerine ait bazı özellikler taşımaktadır. Bu kişilik özelliklerini ve davranışlarını Nietzsche’nin üç ayrı insan tipi üzerinden değerlendirmek olanaklıdır. Nietzsche’de değinilen sürü insanı Bilge Karasu’nun Uzun Sürmüş Bir Günün Akşamı metninde kişilerin gerçeklik algısı üzerinden değerlendirilmiştir. Özgür insan ise “yol ve yolculuk” kavramıyla açıklanmaktadır. Benzer şekilde trajik insan için ise “yitmek” ve “ölüm” imgesi tercih edilmiştir. Bu üç imge metinde kurgulanan karakterlerin tercihleri ve kendini tanımlama biçimleriyle birlikte, öznelliklerine yönelik edimlerinin sonuçlarını da betimlemektedir.