DİL DERNEĞİ

      Dil Devriminin 77. yıldönümünü ve Dil Bayramını, 26 Eylül 2009'da Ankara ve İzmir'deki törenlerimizle kutladık. Ankara'daki törenimizi Çankaya Belediyesi, İzmir'deki etkinliklerimizi Konak Belediyesi ile el ele vererek düzenledik. (İzmir'deki etkinliklerimizin ayrıntıları için tıklayınız.)

      77. Dil Bayramının anabaşlığı, yaklaşık bir yıl önce yitirdiğimiz Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın “Dil yurttaşlığı/ Yurttaşlıktan büyüktür” dizeleriyle oluşturuldu. Bu bayramda bir kez daha vurguladık: Türkiye Cumhuriyeti’nin bütün yurttaşlarının, inanç ve köken ayrılığına yaslanmadan; ülkemizde konuşulan bütün dillere saygıyı koruyarak eğitim, sağlık ve hukuk başta olmak üzere yaşamın tüm alanlarından özgürce yararlanması “dil yurttaşlığı” ile olanaklıdır.

      Bayramımız Anitkabir'de, Ulu Önderimiz Atatürk'e saygı sunumuyla başladı. Üyelerimizle, gençlerle, yurtseverlerle gittik Anıtkabir'e, bayram coşkumuzu Atamızla paylaştık. 

      Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezindeki törenimiz büyük ilgi gördü; salon dolunca çok sayıda dilsever töreni dışarıdan izlemek zorunda kaldı. Bayram törenimizi, ses bayrağımızı dalgalandıran gençlerimizden Aslı Gökdemir sundu.

      İlk açış konuşmasını yapan ODTÜ Türkçe Topluluğunun Dil Derneği’nin katkılarıyla çıkardığı Dil İm Dergisinin Genel Yayın Yönetmeni Yasemin Külte, gençlik adına seslenirken genç kuşakların Dil Devrimini sürdürmekteki kararlılığını vurguluyordu.

      Derneğimizin Başkanı Sevgi Özel, güncel gelişmelere değindiği ve derneğimizin görüşünü dillendirdiği 77. Dil Bayramı açış konuşmasında şöyle diyordu: "Son haftalarda yazı ve dile yönelik olan ve bilimsel dayanağı bulunmayan yanlış ve yanlı savların, durup dururken ortaya atılmadığını özellikle belirtmek istiyoruz. Bu kirli oyun, 12 Eylül hukuksuzluğunun Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu Mustafa Kemal’in vasiyetnamesini çiğnemeyi göze alarak Türk Dil Kurumu’nu kapatmasıyla başlamıştır." (Açış konuşmasının tümü için tıklayınız.)

      Çankaya Belediye Başkanı Bülent Tanık ise açış konuşmasında, Dil Derneği'nin ilk üyelerinden olmaktan büyük mutluluk duyduğunu söyleyerek Çankaya Belediyesinin anadilimizi ve devrimleri korumak için savaşım vermeyi görev saydığını belirtti.

      Açış konuşmalarının ardından Türkçemizin ustalarını saygıyla andığımız ödül törenlerine geçildi. 30 Ekim 1993'te yitirdiğimiz, 95 yaşında aramızdan ayrıldığında arkasında Kurtuluş Savaşının Antep direnişinden, Türkçe için direnişe dek uzanan devrimci düşüncelerini bırakan Ömer Asım Aksoy'u,  Aksoy Ailesi ile Dil Derneği'nin birlikte düzenlediği Dil Derneği Ömer Asım Aksoy Ödülü töreninde saygıyla andık. 2009'da ödül çeviri  dalında düzenlendi;  bu yılki ödülümüze Hoimar Von Ditfurth'un yapıtını Biz Bu Evrenin Çocukları adıyla Almancadan çeviren Veysel Atayman değer görüldü. (Törenin ayrıntıları için tıklayınız.)
      26 Eylül 2003'te yitirdiğimiz, Türk tiyatrosunun ölümsüz oyuncusu, yönetmeni Kerim Afşar'ı ise belleklerimizden silinmeyen sesinden dinlediğimiz Atatürk'ün Söylev'i ve Gençliğe Sesleniş'iyle saygıyla andık. Afşar'ın eşi Leyla Afşar ile Dil Derneği, gücünü sanatın aydınlığından alan bir devrimciyi, onun güçlü sesini genç kuşaklara unutturmamak için Dil Derneği Kerim Afşar Ödülü'nü oluşturdu. Ne yazık ki bu yıl, seçici kurulumuz, tiyatro yazarlarını özendirmek için düzenlediğimiz ödüle değer yapıt bulamadı. 

      Derneğimizin Yayın Kolu Başkanı İbrahim Dizman'ın hazırladığı Devrimlerin Evi Çankaya adlı belgesel, Kurtuluş Savaşı ve Türk Devriminde Ankara'nın ve Çankaya'nın ne denli önemli bir yeri olduğunu ortaya koyuyordu. Belgeselin sunumundan sonra Ali Yüce'nin 1994'te yazdığı Dil Savaşları adlı şiiri dinlerken, bu kez Dil Devrimini sürdürmenin ne büyük önem taşıdığını duyumsuyorduk.
      Dün gece sabaha karşı/ İngilizce sözcük taburları/ Ankara Atatürk Bulvarına/ Paraşütle atladılar./ Saldırdılar tabelalara/ Binlerce Türkçe sözcüğü/ İşgal altına aldılar!
      Bugün akşamüzeri/ Hava karardıktan sonra/ Atatürk ve laiklik karşıtı;/ Fesli sarıklı agelli/ Arapça Farsça sözcükler/ Nara ata ata yürüdüler!/ Binlerce Türkçe sözcüğü/ Sürdüler okul kitaplarından/ Yakarak öldürdüler!
      Karşıdevrim alanında/ Yarın bir tören düzenleyip/ Saldırgan sözcüklere/ Teşekkür edilecek;/ Madalya takılacak göğüslerine,/ Ödüller armağanlar/ Şükran plaketleri verilecek! Karşıdevrim sarayında/ Bir de şölen verilecek/ Ağırlanacak kirli sözcükler./ Bu gece sabahlara dek/ Safsata yenip içilecek./ Barış miyavlayacak kediler,/ Atlar demokrasi kişneyecek.

       Aydınlanma savaşımcıları ülkemize ve ortak dilimiz Türkçeye emek vermeyi sürdürüyorlar. Biz de ellerini tutarken, gözlerinin içine bakabilirken, seslerini sesimizle çoğaltırken onlara gönül borcumuzu sunmak istiyoruz. Törenimizin sonunda, onur ödüllerimizi bu duygularla sunduk düşün, bilim, sanat, eğitim, yazın alanında ter döken aydınlanmacılarımıza. 

       Onur ödüllerimizi sunarken Türkçenin müziğini dünyaya dinleten Nâzım Hikmet'e kulak verdik:
      “Türkçe bir dönüm yerindedir. Er geç bu dönümü dönecektir. Dilimizin temizliğe, güneşli su gibi ışıklığa doğru akışının önüne geçilemez. Dönüm yerleri köpüklü olur, bulanık olur... Dönüm yerinde su dalgalıdır. Dilimiz de dönümünü dönerken köpüklenecek, bulanacak, dalgalanacak... Bu köpüklenmeden, bu bulanmadan tiksinenler, korkanlar olacaktır. Tiksinenleri böğürtüleriyle, korkanları korkularıyla baş başa bırakalım.
      Onlar ağır kokulu, durgun, ışıksız sularda yüzmeye alışmışlardır.
      Anadan doğma körlere gözlüğün yararı dokunmaz ki, takalım...
      Dilimizin, bugün içine girdiği dönüm yeri, konuşma diliyle yazı dilinin arasındaki derin ayrıklığı kaldıracak; yalnız ikisini de temizleyerek, ışıklandırarak bu işi yapacaktır...
      Ben kendi payıma, ne yeni sözlerden korkuyorum, ne de birçoklarını yadırgıyorum. Becerikli bir yapıcı, kurulan yeni yapıda, onların birçoğunu yadırgamadan kullanabilir. İş, becerikli olmakta...
      Dil yürüyor... Yürüyenin önünde durulmaz...”

                        Prof. Dr. Erdal Atabek

                         Fikret Bila

       Kendileriyle çağdaş olmaktan onur duyduğumuz, birbirinden değerli konuklarımıza anmalıklarımızı, Dil Derneği'nin Onursal Başkanı Şerafettin Turan, Çankaya Belediyesi Başkanı Bülent Tanık ve Dil Derneği Başkanı Sevgi Özel sundular; yurtseverler, dilseverler de yürek dolusu teşekkürlerini alkışlarıyla dillendirdi.

       Ankara Milletvekili, çok değerli yapıtların yazarı Kemal Anadol; Devlet Tiyatroları Başrejisörü, Oyuncu, Yönetmen Rüştü Asyalı; yazı ve yapıtlarıyla, bilimci kimliğiyle Prof. Dr. Erdal Atabek'e ödüllerimizi sunduktan ve konuşmalarını dinledikten sonra sıra Cumhuriyet gazetesi Ankara Temsilcisi, Yazar Mustafa Balbay'ındı; ne yazık kendisi aramızda yoktu. Sevgi Özel, Mustafa Balbay'ın teşekkür mektubunu okudu. Balbay'ın eşi Gülşah Balbay ile kızı Yağmur Balbay geldiler anmalığımızı almaya; teşekkür konuşmalarında "gururumuz özlemimizden büyük" derlerken konuklarımız da duygusal anlar yaşıyordu.

               Bekir Coşkun

       Gazete yazılarıyla gündemi oluşturan değerli köşeyazarlarımız Bekir Coşkun, Fikret Bila ve Sedat Ergin'e de onur ödüllerimizle teşekkür ettik. Sedat Ergin  Ankara dışında olduğundan törenimize katılamadı; duygularını, gönderdiği mektupla aktardı bizlere. Derneğimizin her etkinliğinde yanımızda olan sanatçımız Tolga Çandar ne yazık bu kez bizimle olamadı; anmalığımızı eşi Gülşen Çandar'a sunduk.

       Türk Devriminin yılmaz savunucuları Yazın Tarihçisi Konur Ertop, Yargıtay Onursal Başsavcısı Sabih Kanadoğlu, Eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden'e sonsuz teşekkürlerimizi onur ödüllerimizle sunduk; aynı yolda bir arada yürümenin güveni ve övüncüyle...

       Dil Devriminin ödünsüz savaşımcıları Dilci, Yazar Osman Nuri Poyrazoğlu; Oyuncu Gülsen Tuncer; Dilci, Yazar, Öğretmen Mahir Ünlü; Türkçe Sevdalısı Orhan Velidedeoğlu'na onur ödüllerimizle ilettik yürekten teşekkürlerimizi; her birinin konuşmasıyla bir kez daha sevdik Türkçemizi.

       Törenimizi, Oktay Rifat'ın Son Söz adlı şiiriyle sonlandırırken şöyle sesleniyorduk yurtseverlere: "Öfkemizi, savaşım gücümüzü dirence dönüştüreceğimiz, daha üretken olacağımız bir dönemde güneşin değerini bileceğiz. Daha söyleyecek çok sözümüz var. 78. Dil Bayramında buluşmak üzere hoşça kalın!"

SONSÖZ
Boğazından lıkır lıkır geçen/ Şu suyun kıymetini bil/ Nedir ki bu mavilik deme/ Pencerenden görebildiğin kadar/ Göğün kıymetini bil/ Kıymetini bil çiçek açmış bademlerin/ Güneşli odanın çamurlu sokağın/ Beyazın siyahın yeşilin/ Pembenin kıymetini bil/ Dirilik öyle bir şey yürekte/ Sevinçler çırpınır/ Kavak yelleri eser insanın başında/ İnsanoğlu kızar öfkelenir savaşır/ Halk için girişilen savaşta/ O korkulu sevincin/ Öfkenin kıymetini bil/ Bil ki bu/ Budur işte/ Güneş yalnız dirileri ısıtır/ Güneşin kıymetini bil
*

       77. Dil Bayramını birlikte düzenlediğimiz Çankaya Belediyesi'ne, törenimizin katılımcı kurumları Cumhuriyet gazetesi ve Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği Ankara Şubesi'ne içtenlikle teşekkür ederiz.